Thân Phận nhửng con ng trong phố huyện nghèo in 2 đứa trẻ - thạch lam

1.1. Thời gian:

- Thời gian nơi phố huyện nghwò trong truyện ngắn Hai đứa trẻ dương như ngưng đọng ,vì sự trôi đi hết sức chậm cạhp:Tiếng trống thu không gọi buổi chiều về.Buổi chiều như còn mải mê ở tận đâu. Đến tiếng trống thu không cũng chẫm rãi ,gọi nhưng chưa phải là thúc giục.

- Thời gian ấy là một sinh thể già cỗi, đánh giấu sự tàn lụi,già nua.Khi mặt trời sắp tắt , đó là cái giờ khắc của ngày tàn .Khi chợ vãn ,tức là lúc sự hoạt động của con người đã hết ,cũng là khi đêm đã khuya.

Thời gian ở phố huyện vì thế giới chung quanh con người .Còn chính trong thế giới của con người , âm thanh đó cũng ít ỏi chẳng kém gì.Khi chợ vãn thì những tiếng ồn ào cũng mất theo bước chân của con người. Lúc trời nhá nhem tối ,cái chợ “tự khát” mọc lên.Người ta trao đổi với nhau ,nhưng có lời ma không có tiếng.Có chăng là tiếng cười khanh khách của bà cụ Thi ,một bà già hơi điên, Đó là thứ tiếng duy nhất phát ra, nhưng người ta không thấy người vì không dám nhìn ,hoặc không cần ngoảnh lại cũng biết là ai.

1.2. Không gian
- Không gian nơi phố huyện vào buổi chiều tối là không gian mà bốn tối chiếm dần,chiếm đầy. Đến đôi mắt của con người (Liên) ,bóng tối cũng ngập đầy dần.Thứ bóng tối ấy trong truyện , được nhà văn miêu tả như một nhân vật .Nó chẫm rãi bước tới nhưng không ai cưỡng lại được. Ban đầu,người ta biết nó đến khi tiếng trống thu không vang lên ,lớn dần, nhiều hơn khi trời nhá nhem ,rồi chứa đầy các đường phố và các con ngõ con.Chưa đủ,cả con đường thăm thẳm ra sông ,con đường qua chợ về nhà,các ngõ vào làng nơi đâu cũng tối hết cả .Tới khi bóng tối bao bọc chung quanh thì phố huyện trở thành thế giới của bóng tối.

- Trong cái không gian chứa đầy bóng tối ấy,sự hiện diện của ánh sáng càng làm bóng tối sẫm đen hơn . Ánh sáng mặt trời đỏ rực như lửa của hòn than sắp tàn.Chống lại bóng tối ,con người thắp đèn lên.Nhưng những ánh đèn leo lét khiến chi họ thêm lẻ loi, đơn chiếc trong một thế giới mà bóng tối đang lần lượt :Những nguồn sáng ấy đều chiếu ra ngoài phố khiến cát lấp lánh từng chỗ và đường mấp mô thêm vì những hòn đá nhỏ một bên sáng,một bên tối. Ánh đèn nơi gánh phở của bác Siêu chỉ là chiếu sáng nhỏ một vùng đất cát với trong cửa hàng . Ánh sáng ngọn đèn của Liên ,ngọn đèn vặn nhỏ thưa thớt từng hạt sáng lọt qua phến nứa.Về phía huyện ,chỉ thấy một chấm lửa nhỏ và lơ lửng đi trong đêm tối.

2. Bức tranh đời sống con người :

2.1 Sự nghèo khổ:

- Trẻ con nhà nghèo lom khom trên mặt đất đẻ nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre ,hay bất cứ thư gì có thể dùng được của những người bán hàng để lại.

- Phố đêm nhưng chỉ cái hàng nước của chị Tý ;gánh phở của bác Siêu; vợ chồng bác Xẩm.

- Chị em Liên :Cả nhà bỏ Hà Nội về quê , vì thầy Liên mất việc .Một gian nhà bé thuê lại của bà lão móm,ngăn ra bằng một tấm phên nứa dán giấy nhật trình ;bố mẹ Liên làm hàng xáo.Liên trông thấy trẻ em nghèo động lòng thương nhưng chính chị cũng không có tiền để cho chúng nó.

2.2 Sự đơn điệu:

- Công việc lặp lại ,tẻ nhạt ,có phần máy móc :Chị Tý hàng ngày đi mò cua bắt tép ,tối đến mới dọn cái gánh hàng nước dưới gốc cây bàng,chả kiếm được bao nhiêu.Bác Siêu lặng lẽ gánh phở ra phố rồi lầm lũi gánh về .Khi đoàn tầu đi qua ,hoạt động của một ngày chấm dứt ,cả phố rơi vào bóng đêm .

- Sự đơn điệu ,tẻ nhạt hiện lên cả trên nét mặt ,cử chỉ ,lời nói của từng con người .Trong truyện ,thỉnh thoảng có những mẩu đối thoại ,nhưng lời đó là những lời chiếu lệ,bởi có lẽ ngày nào người ta cũng hỏi và trả lời những câu đấy.Thành ra ,khi Liên hỏi Tý vì sao dọn hàng muộn thì chị Tý để chõng xuốn đất ,bày biện các bát uống nước mãi rồi mới chép miệng trả lời trả lời.Sau khi kê xong chõng , ghế , dịch ngọn đèn Hoa Kì lại ngồi têm trầu trong lúc thằng con loay hoay nhóm lửa nấu nồi nước chè ,bấy giờ chị Tý mới ngẩng đầu lên nói với Liên câu thứ hai trong buổi tối .Mà đó là một trong ba câu nói của chị Tý trong buổi tối rất dài từ lúc mặt trời chưa tắt đến giữa khuya!

Sự đơn điệu không riêng gì ở Tý .Một buổi chiều tối bác Siêu chỉ nói có hai câu.Câu trước là lời đáp vẩn vơ :Hôm nay là lúc bác nghển cổ nhìn ra phía ga lên tiếng: Đèn ghi đã ra kia rồi .Ngay cả chị em Liên ,những người trẻ nhất ở phố huyện ,sự đơn điệu còn hiện ra ở cách tính toán hàng bán cuối ngày ,trong dánh đi ,dáng ngồi.

Sự vô vọng:

- Cuộc sống ngưng đọng ,con người sống tẻ nhạt .Người ta buồn không rõ nguyên do gì cụ thể ,nhưng bàng bạc ,man mác hết cõi lòng. Người cảm nhận sâu sắc nhất nỗi buồn ấy chính là Liên .Cứ n\mỗi chiều,khi đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần thì cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn thơ ngây của chị.Liên không hiểu sao ,nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn.

- Con người không có gì để chờ đợi ,mơ ước ngoài việc hằng đêm trông thấy chuyến tàu đi qua .Nhưng đoàn tầu ấy đến rồi đi thoáng chốc để lại phố huyện tịch mịch và đầy bóng tối.

3. Cảm nhận về bức tranh đời sống nơi phố huyện nghèo:

3. 1. Đó là bức tranh chân thật và đầy xúc động về số đông những con người bình thường trong xã hội cũ,trước năm 1945 .Họ không chỉ nghèo khó về vật chất mà còn thiếu thốn cả niềm vui tinh thần.

3. 2. Phản ánh chân thực bức tranh đời sống ấy,Thạch Lam đã âm thầm bày tỏ tiếng nói đầy thương đối với những kiếp người nhỏ bé cơ cực ,sống quẩn quanh ,bế tắc không hạnh phúc ,không tương lai ,những con người bị chôn vùi trong những kiếp sống vô danh,vô nghĩa ở xã hội cũ. Đây cũng chính là nét đặc sắc trong tư tưởng nhân đạo của Thạch Lam khi ông tỏ ra hết sức nhạy cảm với những thân phận bé nhỏ ,những kiếp sống tù mù ,dờ dật trong bóng tối.